آیا مذاکره با ایالات متحده، پس از تحریم‌های شدید و ترور شهید سلیمانی، یک راه‌حل منطقی برای ایران است؟ استاد دانشکده اقتصاد آمریکا هشدار می‌دهد: «اعتماد به واشنگتن یک اشتباه بزرگ است.»
مایکل ییتس، استاد دانشکده اقتصاد از دانشگاه پیتس‌برگ، در مصاحبه‌ای با خبرنگار مسلم پرس، گفت:
«تحریم‌های آمریکا علیه ایران یک جنایت جنگی است، و واشنگتن و اسرائیل به دنبال تغییر رژیم در ایران هستند.»
متن کامل مصاحبه به شرح زیر است:
**ایالات متحده از یک سو تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و از سوی دیگر تمایل به مذاکره نشان داده است. چگونه این تناقض را توجیه می‌کنید؟ آیا این رویکرد بخشی از استراتژی فشار حداکثری برای وادار کردن ایران به مذاکره است؟**
من هیچ اعتمادی به حرف‌ها یا اقدامات دولت ترامپ ندارم. این افراد فاشیست هستند و ایران را دشمن خود می‌دانند. مذاکره با این دولت یک بازی خطرناک است، چون ترامپ از نظر روانی ثبات ندارد و حتی اگر هم داشته باشد، هر زمان که به نفعش باشد، توافق‌ها را نادیده می‌گیرد.
**تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ایران، به ویژه در بخش‌های انرژی و نظامی، چگونه بر فضای مذاکرات بین دو کشور تأثیر می‌گذارد؟ آیا این تحریم‌ها اعتماد ایران به واشنگتن را بیشتر کاهش می‌دهد؟**
تحریم‌های علیه ایران هم از نظر بین‌المللی غیرقانونی هستند و هم از نظر اخلاقی نادرست. رنج‌هایی که این تحریم‌ها به مردم تحمیل می‌کنند، آنها را به جنایت جنگی تبدیل می‌کند. هرگونه مذاکره باید مشروط به پایان یافتن این تحریم‌ها باشد، و باید زمانی برای اطمینان از پایبندی به این تعهد در نظر گرفته شود. باز هم تأکید می‌کنم که هیچ دلیلی برای اعتماد به واشنگتن وجود ندارد. ایالات متحده سابقه‌ای طولانی از خشونت، فریب و تخریب دارد. امروز ایران به عنوان دشمن اصلی آمریکا و اسرائیل در منطقه دیده می‌شود. نابودی ایران هرگز از دستور کار آنها خارج نخواهد شد.
**نقش اروپا در کاهش تنش‌ها و تسهیل مذاکرات چیست؟ یا اینکه خود اروپا بخشی از مشکل است؟**
همانطور که در مورد فلسطین و اوکراین دیدیم، اروپا به وضوح بخشی از مشکل است. خصومت ترامپ نسبت به اروپا و ناتو باید کشورهای اروپایی را تشویق کند تا موضع مستقل‌تری بگیرند. اما بعید است که چنین کاری انجام دهند. امروز این کشورها از نظر اقتصادی آسیب دیده‌اند، نیروی نظامی قدرتمندی ندارند و با مشکلات داخلی جدی مانند رشد گروه‌های فاشیست مواجه هستند. در نهایت، بعید است که آنها فراتر از حرف‌های زیبا، در مقابل اقدامات ایالات متحده بایستند.
**ایران بارها اعلام کرده است که تحت فشار تحریم‌ها مذاکره نخواهد کرد. به نظر شما آیا ایران می‌تواند راهی برای کاهش تنش‌ها در حالی که مواضع خود را حفظ می‌کند، پیدا کند؟ یا اینکه تحریم‌ها ایران را به سمت تقویت برنامه‌های نظامی و هسته‌ای سوق خواهد داد؟**
من نمی‌توانم از موضع ایران مبنی بر عدم مذاکره تحت فشار تحریم‌ها انتقاد کنم. ممکن است ایران بتواند تنش‌ها را کاهش دهد اگر کشورهایی مانند چین و روسیه در این فرآیند دخیل باشند، و همچنین حداقل برخی از کشورهای عرب منطقه. اما در شرایطی که ایران با دشمنان خشونت‌طلبی مانند اسرائیل و نیروهای آمریکایی در منطقه روبرو است، که آماده‌اند تا مرگ و ویرانی به بار آورند، تقویت توان نظامی ایران قابل درک است. مشکل این است که اسرائیل، که به یک دولت فاشیست تبدیل شده است، آماده حمله به ایران است. خطرات از هر طرف، از جمله جنگ هسته‌ای، کاملاً محسوس است.
**کشورهایی مانند روسیه و چین چگونه می‌توانند بر روند تحریم‌ها و مذاکرات بین ایران و ایالات متحده تأثیر بگذارند؟ آیا همکاری ایران با روسیه می‌تواند به عنوان اهرمی در مقابل آمریکا عمل کند؟**
هرگونه اتحاد ایران با کشورهایی مانند روسیه و چین می‌تواند مفید باشد. دولت چین در مانورهای سیاسی بسیار ماهر است. به عنوان مثال، راه‌حل‌هایی برای خروج از جنگ اوکراین ارائه کرده است. همچنین در مهار آمریکا در مورد تایوان موفق عمل کرده است. روسیه نیز هوش سیاسی قابل توجهی از خود نشان داده و در عین حال، توان دفاعی خود را تقویت کرده است. آمریکا و ناتو (و همچنین اسرائیل) به سرعت توانایی‌های نظامی خود را تحلیل برده‌اند، که از دیدگاه جهانی چیز خوبی است. در نهایت، بعید است که هیچ یک از دشمنان ایران خواهان یک جنگ تمام‌عیار زمینی باشند. این عوامل می‌تواند به ایران اهرم‌هایی بدهد و امیدوار باشد که از فاجعه جلوگیری کند.
**به نظر شما استراتژی بلندمدت ایالات متحده در قبال ایران چیست؟ آیا هدف نهایی واشنگتن تغییر رژیم در ایران است، یا صرفاً محدود کردن توانایی‌های هسته‌ای و نظامی ایران؟**
هم ایالات متحده و هم اسرائیل بدون شک خواهان تغییر رژیم در ایران هستند. تأثیر واقعی و بالقوه ایران بر منطقه بسیار زیاد است. بعید است که قدرت‌های اروپایی، ژاپن، استرالیا و نیوزیلند با اهداف آمریکا و اسرائیل همسو نباشند. در حالی که آرزو می‌کنم رهبران ایران توجه بیشتری به اقشار کم‌توان، از جمله کارگران، داشته باشند و این گروه‌ها قدرت بیشتری داشته باشند، ایران باید از توانایی آمریکا و متحدانش برای تضعیف دولت از درون، همانطور که در بسیاری از کشورها از طریق انقلاب‌های رنگین‌کمانی اتفاق افتاده است، هوشیار باشد. ایران نمی‌خواهد مانند لیبی پایان یابد. به نظر من، کاهش نابرابری در هر جنبه‌ای از زندگی در سراسر جهان، از جمله ایران، می‌تواند به انسجام بیشتر جامعه و شادی مردم کمک کند. با وجود مشکلات فراوان، اتحاد جماهیر شوروی زندگی اکثریت مردم خود را با برابری بیشتر، از جمله بین مردان و زنان، بهبود بخشید، و این قطعاً یکی از دلایلی بود که مردم حاضر بودند سختی‌های غیرقابل تصوری را برای شکست نازی‌ها در جنگ جهانی دوم تحمل کنند.
**تحریم‌های اخیر آمریکا چگونه بر اقتصاد ایران تأثیر گذاشته است؟ آیا این تحریم‌ها می‌توانند ایران را به سمت مذاکره سوق دهند، یا منجر به افزایش مقاومت و خودکفایی در کشور خواهند شد؟**
هر مطالعه صادقانه‌ای نشان می‌دهد که تحریم‌های آمریکا تأثیرات وحشتناکی بر سلامت و رفاه مردم یک کشور دارد. به عنوان مثال، به مطالعاتی نگاه کنید که نشان می‌دهند تحریم‌ها چه بر سر ونزوئلا آورده‌اند. یا به صدها هزار مرگ کودک در عراق که نتیجه تحریم‌ها بود. با این حال، مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، زمانی که از او پرسیده شد: «شنیده‌ایم که نیم میلیون کودک عراقی جان خود را از دست داده‌اند. این تعداد بیشتر از کودکانی است که در هیروشیما کشته شدند. آیا این هزینه ارزشش را داشت؟» با بی‌تفاوتی پاسخ داد: «فکر می‌کنم این یک انتخاب بسیار دشوار بود، اما به نظر ما این هزینه ارزشش را داشت.» مقاومت و خودکفایی تا حد امکان در برابر چنین جنایاتی قطعاً ضروری است. کشورهای شمال جهانی، مردم جنوب جهانی را پست‌تر از خود می‌دانند. همانطور که ژنرال وستمورلند در مورد ویتنامی‌ها گفت: «شرقی‌ها به زندگی ارزشی که غربی‌ها می‌دهند، نمی‌دهند. زندگی در شرق ارزان است.» مطمئنم بسیاری از ایرانی‌ها به خوبی از نگرشی که بسیاری در کشورهای ثروتمند نسبت به آنها دارند، آگاه هستند.
**برخی تحلیل‌گران معتقدند که اظهارات متناقض ترامپ بخشی از یک استراتژی جنگ روانی برای ایجاد تفرقه در داخل ایران است. نظر شما در این مورد چیست؟ آیا این استراتژی می‌تواند مؤثر باشد؟**
جنگ روانی بخش مهمی از تلاش‌های ایالات متحده برای حفظ سلطه جهانی خود بوده است. این جنگ اشکال مختلفی دارد، از جمله استفاده از سازمان‌های فرهنگی، پخش رادیویی، استراتژی‌های تفرقه‌انداز و حتی هنر، موسیقی و ادبیات. هدف همیشه شکست هرگونه دولتی است که به هر نحوی هژمونی آمریکا را به چالش بکشد. ترامپ به نظر می‌رسد بیشتر تمایل دارد از نیروی مستقیم برای رسیدن به خواسته‌هایش استفاده کند، اما او همیشه سعی کرده است مخالفانش (واقعی یا خیالی) را حتی در داخل دولت خودش تقسیم کند. در حال حاضر، در آمریکا، دستورات و سخنان دمدمی‌مزاج و همیشه در حال تغییر او باعث سردرگمی و تفرقه می‌شود. هیچ چیز را نمی‌توان از او دور از انتظار دانست. او یک خودشیفته است، از نظر عاطفی به شدت آسیب دیده است، و هر کاری که لازم باشد انجام می‌دهد تا به خواسته‌هایش برسد. برخورد با او می‌تواند کاری دشوار باشد.
**با توجه به تحولات اخیر، آیا فکر می‌کنید روابط ایران و آمریکا در آینده نزدیک بهبود خواهد یافت، یا شاهد تشدید تنش‌ها و احتمالاً درگیری‌های نظامی خواهیم بود؟**
من یک بدبین مادام‌العمر هستم که سعی می‌کنم حداقل امیدی برای دنیایی بهتر حفظ کنم. اما این امید به طور فزاینده‌ای حفظش دشوار شده است. بنابراین، شرط من بر تشدید تنش‌ها و احتمال درگیری نظامی است. در هر حال، برای هر کشوری که مجبور است مستقیماً با ایالات متحده روبرو شود، بهترین کار این است که برای بدترین حالت آماده شود و امیدوار باشد که اتفاق نیفتد. اخیراً خواندم که آمریکا سندی تهیه کرده است که اعلام می‌کند این کشور علیه ۷ کشور جنگ خواهد کرد. این چیزی است که الجزیره نوشته است: «یک فرمانده سابق نیروهای ناتو در اروپا، [وزلی] کلارک ادعا می‌کند که در نوامبر ۲۰۰۱ با یک افسر ارشد نظامی در واشنگتن ملاقات کرده است که به او گفت دولت بوش قصد دارد ابتدا به عراق حمله کند و سپس اقداماتی علیه سوریه، لبنان، لیبی، ایران، سومالی و سودان انجام دهد.» تاکنون، ایران تنها کشوری از این ۷ کشور است که توسط جنگ‌ها و اختلالات تحریک‌شده توسط ایالات متحده و اسرائیل از هم نپاشیده است. این احتمالاً به ما چیزی درباره آینده می‌گوید.
