دبیرکل حزب‌الله در سخنرانی اخیر خود که در راستای مقابله با توطئه بزرگ آمریکایی-صهیونیستی علیه لبنان انجام شد، با لحنی منطقی و محتوایی قاطع، نقش مقاومت در بازدارندگی لبنان را یادآوری کرده و فرصتی نادر به دولت این کشور برای اعمال حاکمیت داد.
به دنبال تشدید فشارها و توطئه‌های آمریکا علیه لبنان و در تنگنا قرار دادن دولت این کشور برای خلع سلاح حزب‌الله که تنها قدرت بازدارندگی لبنان است، شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله جمعه شب با انجام یک سخنرانی قاطع، موضع اصولی مقاومت را مقابل این توطئه‌ها بار دیگر شفاف‌سازی کرد.
در همین راستا روزنامه الاخبار در مقاله‌ای به قلم «علی حیدر» نویسنده برجسته لبنانی به بازخوانی سخنان شیخ نعیم قاسم و معادله جدیدی که ترسیم کرد، پرداخته که در زیر می‌آید:
در لحظه‌ای سرنوشت ساز در تاریخ لبنان و جایی که فشارهای بین المللی با فرسایش داخلی تلاقی می‌کند و دولت این کشور در سایه باج‌گیری سیاسی و امنیتی آمریکا و تجاوزات مداوم رژیم صهیونیستی به سمت از دست دادن تعادل شکننده خود می‌رود، سخنرانی اخیر شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزب الله یک رویکرد سیاسی جامع ارائه داد که فراتر از یک پاسخ موقت بود و مسیری را برای خروج از بن‌بستی که دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ برای لبنان ایجاد کرده ترسیم می‌کند.
تشریح نقش مکمل مقاومت و دولت لبنان
اگر نهادهای دولتی لبنان به طور جدی با این رویکرد شیخ نعیم قاسم تعامل کنند، فرصتی برای ایجاد تغییر عمده در چشم انداز و گشودن افق‌های جدید برای لبنان جهت اعمال حاکمیت خود و مقابله با تهدیدات فراهم می‌شود. شیخ نعیم قاسم در این سخنرانی خود رابطه میان مقاومت و دولت را نه بر اساس موازی‌کاری یا تضاد، بلکه بر مبنای مکمل بودن و استفاده مثبت از سلاح حزب الله بازتعریف کرد.
این رویکرد دبیرکل حزب الله با توجه به تشدید تهدیدات و تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه لبنان در کنار سناریوهای خطرناک ناشی از وضعیت سوریه و پیامدهای آن برای آینده، امنیت و موجودیت لبنان اهمیتی ویژه پیدا می‌کند. این سخنرانی همچنین برخلاف مواضع دفاعی پرتنش معمول در صحنه لبنان، روایتی منسجم ارائه داد که قابلیت‌های سیاسی و قانونی برای این کشور ایجاد می‌کند تا در نبردی که دولت برای تثبیت موقعیت حاکمیتی خود در برابر دیکته‌های خارجی پیش گرفته، به کار برود.
این سخنان شیخ نعیم قاسم نه نمایش قدرت نظامی بود و نه تکرار اصول ایدئولوژیک مقاومت؛ بلکه تاکید بر یک اقدام سیاسی ظریف بود، به طوری که مجدداً کارت‌ها را تنظیم و بر جایگاه مقاومت به عنوان یک نهاد متحد کننده و غیر فرقه‌ای لبنانی تاکید کند و نشان داد مقاومت یک بازوی دفاعی مستقل و نه یک تهدید امنیتی و به عنوان شریکی برای دولت در حفظ امنیت و نه حزبی که دولت را نادیده می‌گیرد، است.
این موضع شیخ نعیم قاسم با حضور نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان در خط مقدم مذاکرات تقویت می‌شود. نبیه بری پیش از اینکه رئیس پارلمان شود، رهبر یک جنبش مقاومتی بوده و هست و همیشه از تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه لبنان آگاه بوده و درباره آن هشدار داده است.
فرصت که شیخ نعیم به دولت لبنان برای مقابله با دیکته‌های خارجی داد
در مواجهه با تهدیداتی که بر لبنان سایه افکنده، از تجاوزات مداوم رژیم صهیونیستی گرفته تا فشار آمریکا برای تکمیل دیکته‌های خود به دولت لبنان و ایجاد اختلافات داخلی و کشاندن این کشور به درگیری‌های خونین، مواضع شیخ نعیم قاسم در سخنرانی اخیر خود، به دولت لبنان فرصتی نادر داد تا حضور و قدرت تصمیم گیری خود را از موضع مشارکت ملی و نه اطاعت از دیکته‌های طرف‌های خارجی بازیابد.
از این منظر، سخنرانی شیخ نعیم قاسم نه تنها خطاب به مخالفان مقاومت بود، بلکه او نهادهای خودِ دولت را هم مورد خطاب قرار داده و تاکید کرد که مقاومت هرگز جایگزینی برای دولت نیست؛ بلکه بازتابی از قدرت آن است، البته در صورتی که دولت واقعاً بخواهد یک دولت مستقل بوده و در تصمیم گیری‌های خود استقلال داشته باشد.
این سخنان دبیرکل حزب الله با تایید پایبندی مقاومت به توافقات قبلی و واگذاری جنوب لبنان به دولت بعد از آزادسازی، دریچه‌ای را برای دولت لبنان می‌گشاید تا موضع خود را در مذاکره با طرف آمریکایی تقویت کند. شیخ نعیم قاسم در سخنرانی خود نشان داد که مقاومت با وجود همه فداکاری‌ها نقش لازم خود را در توافق آتش بس ایفا کرده، اما این طرف صهیونیستی بود که آتش بس را نقض کرد و واشنگتن هم نه تنها زمینه لازم را برای نقض این توافق در اختیار اسرائیل قرار داده، بلکه در حالی که خودش را میانجی و ضامن اجرایی آتش بس معرفی می‌کرد، اکنون از خودش سلب مسئولیت کرده و می‌گوید که نمی‌تواند اسرائیل را مجبور به انجام کاری کند.
این مواضع شیخ نعیم قاسم به دولت لبنان اجازه می‌دهد به جای درگیر شدن در توافق جدیدی که در واقع پاداشی برای متجاوز بوده و برنامه‌های دشمن صهیونیستی را پیش می‌برد، موضعی ملی و منطقی اتخاذ کند. افشای ریاکاری بین المللی توسط دبیرکل حزب الله هم فضای جدیدی برای مانور دیپلماتیک به لبنان می‌دهد؛ به ویژه اگر تصمیم بگیرد مسئله سلاح مقاومت را از حوزه محدود بحث داخلی خارج کرده و آن را در چارچوب یک معادله بازدارندگی و دفاع ملی قرار دهد.
معادله شیخ نعیم قاسم برای استراتژی امنیت و دفاع ملی
یک نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که این سخنرانی شیخ نعیم قاسم در را به روی بحث در مورد استراتژی‌های امنیت و دفاع ملی نبست؛ بلکه آن را دوباره گشود، البته از منظری منطقی و تحت شرایط واقع بینانه، به طوری که ابتدا با خطرات قریب‌الوقوع مقابله شود، سپس گفتگو در مورد مسائل مورد اختلاف در داخل خود لبنان و میان لبنانی‌ها آغاز گردد و هیچ طرف خارجی در آن مداخله نداشته باشد.
بنابراین سخنرانی شیخ نعیم قاسم لحظه‌ای نادر از اجماع ملی را در لبنان ارائه داده و اولویت‌ها را بر اساس تهدیدات واقعی و نه وفاداری‌های محدود، دوباره مرتب کرد. دقیقاً همین جاست که بزرگترین فرصت برای دولت لبنان ایجاد می‌شود تا با تکیه بر این رویکرد و تغییر چارچوب بحث سیاسی و امنیتی، در راستای خدمت به یک پروژه دفاعی جامع و مستقل که جایگزینی واقعی برای پروژه‌های سلطه جویانه یا پیشنهادهای خارجی باشد، گام بردارد؛ به جای اینکه با تسلیم شدن در برابر دیکته‌های خارجی، لبنان را تبدیل به عرصه‌ای باز و بدون مصونیت و قدرت تصمیم گیری کند.
یادآوری نقش سلاح مقاومت در محافظت از حاکمیت لبنان
از این رو، شیخ نعیم قاسم مراقب بود که سخنرانی خود را با زبان آرام، اما با محتوای محکم و قاطع و لحنی منطقی انجام دهد. ساختار منطقی استدلال‌ها و توالی ایده‌ها، این سخنرانی دبیرکل حزب الله را از محدوده احساسات به محدوده دانش و تدبیر سیاسی ارتقا می‌دهد و به آن ظرفیت واقعی برای متقاعد کردنِ حتی کسانی که خارج از جامعه مقاومت هستند، می‌بخشد.
زمانی که دبیرکل حزب الله می‌گوید سلاح هدف نیست، بلکه وسیله است و مقاومت یک نیروی نظامی کنترل نشده نیست، بلکه نگهبان حاکمیت کشور است، در واقع روایتی منسجم ارائه می‌دهد که دولت لبنان می‌تواند بدون تردید آن را در سطح بین المللی تثبیت کند.
علاوه بر موارد فوق، این سخنرانی فرصت ارزشمندی را برای تقویت وحدت داخلی در مواجهه با توطئه‌های خارجی فراهم کرد و به وضوح، قدرت اتحادهای استراتژیک مقاومت در محیط خود و عمق هماهنگی میان سه مقام اصلی لبنان یعنی رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس پارلمان را نشان داد.
بنابراین مواضعی که شیخ نعیم قاسم اتخاذ کرد، جایگاه مقاومت را به عنوان ستونی از خود دولت و گنجینه‌ای واقعی که دولت می‌تواند بر اساس آن یک پروژه حاکمیتی جامع بسازد که اعتماد به نهادهای آن را بازگرداند، تثبیت نمود.
بازگرداندن لبنان به جایگاه واقعی
در سطح خارجی هم این سخنرانی شیخ نعیم قاسم معادله جدیدی را ترسیم کرد که لبنان را قادر می‌سازد جایگاه منطقه‌ای و بین المللی خود را بهبود ببخشد، نه اینکه به عنوان یک کشور ضعیف که از دیگران التماس حمایت می‌کند، معرفی شود. این سخنرانی دبیرکل حزب الله، لبنان را نه به عنوان قربانی دائمی بحران‌ها، بلکه به عنوان یک بازیگر سیاسی دارای قدرت راهبردی، بازتعریف می‌کند.
از این منظر، سخنرانی شیخ نعیم قاسم صرفاً پاسخی به پروژه آمریکایی- صهیونیستی و دیکته‌های واشنگتن علیه دولت لبنان نبود؛ بلکه به سطح یک پیشنهاد سیاسی جامع و مستقل رسید که جایگاه دولت را ارتقا می‌دهد و فرصتی نادر برای فرار دولت از رکود فراهم می‌سازد.
دبیرکل حزب الله در سخنرانی اخیر خود مقاومت را نه به عنوان باری بر دوش دولت، بلکه به عنوان یک عامل ثبات بخش معرفی کرد که سلاح را در خدمت دولت قرار می‌دهد، نه در تقابل با آن. این امر مستلزم اجماع ملی بر سر یک استراتژی دفاعی جامع است، نه راهبردی که واقعیت را با زور اسلحه یا تحت دیکته‌های خارجی تحمیل کند.
در نهایت، این گفتمان شیخ نعیم قاسم نه خواستار یک حکم دائمی است و نه نیاز به بحث ملی آزاد را از بین می‌برد؛ اما جایگزین کردن حاکمیت با وابستگی و امنیت با چانه زنی را مجاز نمی‌داند. بر همین اساس یک مسئله ملی در لبنان از نو طرح می‌شود، اینکه آیا لبنانی‌ها دولتی قوی می‌خواهند که از موضع قدرت مذاکره کند یا دولتی که حتی آخرین عناصر مصونیت کشور را به بهانه «واقع‌گرایی سیاسی» از بین می‌برد.
در پایان، روشن است که دبیرکل حزب الله یک فرصت واقعی ارائه داده و دولت لبنان باید بین شریک بودن در ایجاد یک توازن قدرت جدید یا گروگان ماندن در برابر دیکته‌های تحمیلی خارجی و همچنین بین مقاومت به عنوان یک قدرت بازدارنده یا قرار دادن لبنان در معرض خطرات امنیتی، یکی را انتخاب کند.
منبع تسنیم
